Een escaperoom kennen we inmiddels: een fysieke ruimte waar je met vrienden, familie of collega’s (of welk willekeurig gezelschap je ook verzameld hebt) opgesloten wordt, waarna je binnen een vast tijdsbestek zo snel mogelijk allerlei (veelal verborgen) puzzels moet oplossen.
Traditioneel duurt een escaperoom 60 minuten, maar er zijn korte escaperooms (zelfs tot 5 minuten) en ook escaperooms die 2,5uur of langer duren. Ondanks wat de naam impliceert, staat niet bij elke escaperoom ontsnappen centraal. Inmiddels zijn er ook varianten waarin je juist moet inbreken in een kamer (ook wel break-in rooms genoemd).
Escaperooms zijn enorm populair in Nederland en deze term wordt daarom vaak ten onrechte gebruikt voor het promoten van allerlei activiteiten waarin je niet fysiek wordt opgesloten, zoals speurtochten en bordspellen. Een bordspel kan echter wel vallen onder de noemer “escape game”. Deze zijn ook erg populair en worden zowel geproduceerd door escaperoom eigenaren als grote bordspelfabrikanten zoals 999 games.
Geschiedenis
In 2013 was er nog maar 1 escaperoom in Nederland, inmiddels zijn er honderden. De geschiedenis gaat echter veel verder terug, in de jaren ’80 werden er text-based computerspellen geschreven waarin de speler zich in een opgesloten ruimte bevond. Dit werd een dankbaar onderwerp binnen het point-and-click genre.
Met de komst van een steeds geavanceerder internet werd het “escape the room” genre een hit in de beginjaren van de 21e eeuw. Dit genre werd soms ook wel Takagism genoemd, naar Toshimitsu Takagi, de maker van een populair spel binnen dit genre, Crimson Room.
Ook binnen de filmwereld was het “escape the room” genre op dat moment populair, er werden enkele klassiekers geproduceerd zoals The Cube, the Panic Room en Saw.
In 2007 werd de eerste fysieke escaperoom gebouwd zoals we die vandaag de dag kennen, in Kyoto, Japan. Van daaruit is het verspreid in Azië. In 2011 werd de eerste escaperoom in Europa geopend, in Boedapest, Hongarije. In 2013 werd de eerste escaperoom in Nederland geopend. Vanaf 2014 begon er een explosieve groei, die duurde tot 2019. Corona heeft voor een explosie in escape games (bordspellen) en online escape rooms gezorgd, waardoor de cirkel weer rond is.
Zijn escaperooms gevaarlijk?
Er heeft, op het moment van schrijven, één dodelijk incident plaatsgevonden met dodelijke slachtoffers in een escaperoom.
Op 4 januari 2019 woedde er een brand in een escaperoom in Polen, waarbij 5 tieners door koolmonoxidevergiftiging omkwamen. Bij onderzoek bleek dat er veel gebreken waren aan deze kamer, waaronder lekkende gascilinders, geïmproviseerde elektrische installaties, geen evacuatieroutes, geen noodknoppen en geen melding bij de gemeente zodat er geen controles konden worden uitgevoerd.
Ook in Nederland zijn hier kamervragen over gesteld. De verantwoordelijke minister heeft vermeld dat elke escaperoom dient te voldoen aan de eisen van het bouwbesluit, net zoals alle gebouwen in Nederland waar mensen bijeenkomen1. Als de betreffende escaperoom in Polen zou voldoen aan het bouwbesluit zou deze tragedie zeker voorkomen zijn.
De escaperooms van Swolland voldoen in alle opzichten aan het bouwbesluit. Dit houdt onder andere in dat iedereen zichzelf op elk moment kan bevrijden, zonder hulpmiddelen. Daarnaast worden er extra veiligheidsmaatregelen genomen. Het elektra wordt aangelegd door een electriciën, bij de bouw is een timmerman betrokken, er kijkt altijd een medewerker mee en er zijn naast de verplichte veiligheidssystemen meerdere failsafes aangebracht.
Escape Room of Escaperoom?
Dat is een lange discussie onder escaperoom eigenaren. Onze eerste locatie heette AKA Escape Rooms (los geschreven). Tegenwoordig bezigen we vooral de schrijfwijze “escaperoom”, dit is ook de term die de Nederlandse overheid hanteert.
Escape Room 3.0 – hoe hoger hoe beter?
Misschien heb je wel eens gehoord van de term escaperoom 1.0, 2.0 of 3.0. Deze worden binnen de escaperoom industrie gebruikt om de technologische evolutie van escaperooms aan te duiden, hoewel er geen algemene consensus bestaat wat de exacte definitie is van de termen. Soms wordt de term gebruikt om een escaperoom te promoten (“Onze nieuwste escaperoom is 3.0!” of “Wij hebben een vintage escaperoom 1.0”). Het effect daarvan is echter beperkt, omdat deze termen niet bekend zijn bij het grootste deel van het spelend publiek.
Typische elementen in een escaperoom 1.0 zijn hang- en cijferslotjes, zoekpuzzels en het ontbreken van elektronische elementen. Een escaperoom 3.0 bestaat vrijwel enkel uit een combinatie van elektronische en mechanische puzzels, bevat geen hang- of cijfersloten, is digitaal aanstuurbaar en bevat veel licht- en geluidseffecten. En een escaperoom 2.0 bevat elementen van beiden.
